مدیریت خوردگی

توضیحات تکمیلی:

سیستم مدیریت خوردگی چیست؟

بسیاری از مشکلات خوردگی مشاهده شده در صنایع از عوامل و فاکتورهایی براساس مهندسی خوردگی (CE) به وجود نیامده­‌اند، بلکه در بسیاری از موارد آن‌ها از مسائل غیرمهندسی خوردگی یا بهتر بگوییم عدم‌کنترل خوردگی مانند بازرسی­‌ها، پایش خوردگی، دستورالعمل‌­ها، مستندات، ارتباطات و... ناشی می­‌شوند که موارد فوق‌­الذکر ضعیف، ناکافی و نادرست بوده­‌اند. سال 2000 بود که دانش‌پژوهان به این نتیجه رسیدند که فقط با ابزار مهندسی خوردگی نمی‌شود تبعات ناشی از خوردگی را کاهش داد و برای این مورد سیستم مدیریت خوردگی (Corrosion Management System) که اختصارا به آن «CMS» یا «CM» گفته می‌شود، را پیاده‌سازی کردند. حدود یک سال بعد اولین اقدام در این‌باره توسط گروهی در انگلیس صورت گرفت و در سال 2007 بود که انجمن بین‌المللی خوردگی در آمریکا رسما شروع به‌کار کرد. در این سیستم، جلوگیری از خوردگی تجهیزات از راه‌های گوناگون به‌خصوص استفاده از انواع پوشش‌های ضدخوردگی بررسی و اجرا می‌شود. در ادامه به طور مفصل در مورد سیستم و دوره مدیریت خوردگی خواهیم پرداخت.

مدیریت خوردگی یک رویکرد سیستمی، پیوسته و ادامه‌دار به‌جهت شناسایی، کم کردن و تسلط به فرآیند خوردگی لوازم و یراق‌آلات صنعتی بوده و هدف نهایی آن هم کاهش هزینه و افزایش طول عمر تجهیزات است. در سیستم مدیریت خوردگی مباحث مختلفی مطرح می‌شود که از آن میان می‌توان به نگه‌داشت اصولی، کنترل و تضمین کیفیت، علم مواد، حفاظت (کاتدی و آندی)، پوشش‌ها و ممانعت‌کننده‌ها اشاره کرد.

دوره‌های مکمل

• مهندسی خوردگی
• اصول انتخاب مواد فلزی در طراحی و ساخت تجهیزات
• حفاظت کاتدیک مقدماتی
• حفاظت کاتدیک پیشرفته
• تست پلاریزاسیون در خوردگی مواد
• دوره اصول خوردگی و حفاظت مواد
• علم انتخاب مواد
• آشنایی با پوشش‌ها
• شناخت ممانعت‌کننده‌ها

فرق بین مدیریت خوردگی و مهندسی خوردگی چیست؟

یکی از چالش­‌های استقرار مدیریت خوردگی در صنایع و سازمان­‌ها هم‌پوشانی مفاهیم مهندسی خوردگی (Corrosion Engineering System) یا همان «CE» و مدیریت خوردگی است. در بسیاری از مواقع تصور می­‌شود مدیریت خوردگی همان مهندسی خوردگی است. واقعیت این است تعیین مرز بین این دو مفهوم چالش‌برانگیز بوده و نیاز به بررسی­‌های بیشتری در آینده دارد.

در واقع در مهندسی خوردگی کاهش معضل خوردگی به‌وسیله‌ی روش­های انتخاب و شناسایی مواد، کنترل محیط خورنده و طراحی مناسب مدنظر بوده، در صورتی‌که در مدیریت خوردگی باید یک‌پارچگی سامانه، در طول بهره‌برداری، پایش و ارزیابی مستمر شده و در صورت نیاز، فرآیندهای سازمانی مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد. مدیریت خوردگی برای هر تجهیزات و یا سیستمی به‌عنوان فرآیندی تعریف می­‌شود که ملاحظات مربوط به مهندسی خوردگی، پایش­‌های منظم و قاعده­‌مند عملکردشان، ارزیابی تاثیربخشی و کارایی اعمال انجام شده بر روی آن‌ها را بررسی و تجزیه و تحلیل می­‌کند. در ادامه مرزبندی مدیریت و مهندسی خوردگی، در قالب یک جدول برایتان آورده شده است.

اهمیت یادگیری سیستم مدیریت خوردگی چیست؟

این که اجرای CMS چه تاثیری روی کاهش هزینه‌های ناشی از خوردگی دارد، سوالی بود که برای خیلی از سازمان‌ها و افراد پیش می‌آمد. هزینه‌­های خوردگی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم تاسیسات و تجهیزات صنایع کشور را مورد تهدید قرار می­‌دهد. آن‌ها پس از بررسی‌های انجام شده به این نتیجه رسیدند که مدیریت خوردگی چیزی حدود 30 درصد از رقمی که صرف جبران مسائل ناشی از خوردگی می‌شود را کاهش می‌دهد. اهمیت این مورد را می‌توان به‌شکل دیگری هم بیان کرد و آن این است که حدودا دو تا شش درصد از هزینه‌ی تولید ناخالص ملی در هر سرزمینی، برای جبران تبعات ناشی از خوردگی پرداخت می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که بزرگترین عاملی که می‌تواند تجهیزات و خطوط لوله را به خطر بیندازد همین خوردگی است. این مورد زمانی بغرنج می‌شود که آن خطوط حاوی مواد ارزشمندی چون نفت، گاز و یا پتروشیمی باشند که به‌طبع اهمیت حفظ و حراست از این دارایی‌های ملی بر کسی پوشیده نخواهد بود.

همان‌طورکه می‌بینید اگر بتوان در همه‌ی صنایع و حوزه‌ها تدوین، پیاده‌­سازی و اجرای سیستم مدیریت خوردگی را در نظر گرفت، رقم چشمگیری در هزینه‌های جاری و عملیاتی (مستقل و غیرمستقل) صرفه‌جویی می‌شود و از طرف دیگر راندمان را هم افزایش می‌دهد.

مهندسان در طول پیاده‌سازی این سیستم یاد می‌گیرند که بین هزینه‌ای که به این منظور پرداخت می‌کنند و سودی که در ازای آن به‌دست می‌آورند، یک محاسبه و سنجش دقیق انجام دهند. مثلا به‌ازای انجام یک فرآیند که افزایش طول عمر بهره‌وری از قطعه را در پی دارد، مجموعه، چه منافع مادی و حتی غیر مادی را به‌دست خواهد آورد.

مباحث مطرح شده در این مجموعه آموزشی

در دوره‌ی آموزشی «سیستم مدیریت خوردگی» مباحث مختلفی چون فرآیند مدیریت خوردگی و انواع مدل‌های موجود، مدل مدیریت خوردگی انگلیسی، مدل مدیریت خوردگی آمریکایی، انتخاب مواد مهندسی مناسب، کنترل شرایط محیطی، رعایت اصول طراحی سازه‌ها برای مقابله با خوردگی، کاربرد پوشش‌ها، حفاظت کاتدی، حفاظت آندی، پارامترهای بر مبنای مسائل غیر مهندسی خوردگی (الزامات و نیازهای بازرسی خوردگی، پایش یا مانیتورینگ خوردگی، مدیریت خوردگی و ارزیابی ریسک شکست)، فرآیند بازنگری یکپارچگی تاسیسات The Integrity Review Proces ، بازرسی بر مبنای ریسک risk-based inspection ، شاخص‌های کلیدی عملکرد خوردگی Key Performance Indicators ، ماتریس کنترل خوردگی Corrosion Control Matrices مطرح می‌شود. شما در ادامه می‌توانید با سرفصل‌های دوره مدیریت خوردگی آشنا شوید.

سرفصل دوره آموزش مدیریت خوردگی

1. مقدمه
2. کلیات
3. مفهوم مدیریت خوردگی
4. مدل‌های مدیریت خوردگی رایج در جهان
   • مدل مدیریت خوردگی انگلیسی
     • تاریخچه و کلیات مدل
     • تعیین اهداف، خط مشی‌ها و راهبردها
     • سازماندهی و پاسخگویی
     • برنامه‌ریزی و دستورالعمل
     • پیاده‌سازی
     • مانیتورینگ و تعیین عملکرد سیستم
     • بازنگری عملکرد سیستم
     • ممیزیی مستقل
5. مدل مدیریت خوردگی آمریکایی
   • تاریخچه و کلیات مدل
   • مهندسی خوردگی (CE)
   • مدیریت خوردگی (CM)
   • از مهندسی خوردگی به مدیریت خوردگی
   • اثرات متقابل بین مهندسی خوردگی و مدیریت خوردگی پس از راه‌اندازی
   • اشتباه بزرگ در مورد CE و CM  و پیامدهای آن
   • طبقه‌بندی تاسیسات نفت و گاز از لحاظ سیستم مدیریت یکپارچگی خوردگی
   • ساختار CMS تاسیسات و استراتژی آن
   • مزایای داشتن و پیاده‌سازی یک سیستم CMS
     1. بازرسی براساس ریسک
     2. کاهش هزینه‌های بازرسی
     3. کاهش هزینه تعمیرات و خرابی تاسیسات
     4. بازدارنده شکست‌های خوردگی
     5. بهینه‌سازی مواد شیمیایی
     6. بهبود کار گروهی و عملکرد
   • شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPIs) خوردگی در بهبود مدیریت خوردگی
   • ماتریکس کنترل خوردگی (CCM) در بهبود مدیریت خوردگی
   • خوردگی و شکست‌های ناشی از خوردگی در صنعت نفت و گاز
   • اهمیت فرآیند بازنگری یکپارچگی (IRP)
   • تعیین نیازها یا الزامات مدیریتی
   • نتایج مدل مدیریت خوردگی امریکایی
   • توصیه‌های مدل مدیریت خوردگی امریکایی
6. تاثیر نیروی انسانی در عوامل خوردگی
   • توصیه‌هایی در مورد خطاهای نیروی انسانی در خوردگی
7. بازرسی بر مبنای ریسک RBI
8. مدیریت ریسک و جایگاه آن در مدیریت خوردگی

مزایای استقرار و پیاده‌سازی سیستم مدیریت خوردگی

• تعیین تهدیدهای موجود و بالقوه ناشی از خوردگی در تجهیزات، فرآیندها و محصولات
• ارائه‌ی تدابیر لازم برای کاهش خوردگی در تجهیزات، فرآیندها و محصولات
• بررسی عملکرد مهندسی خوردگی
• کنترل شکست­‌های (تخریب­‌های) ناشی از خوردگی در تجهیزات، فرآیندها و محصولات
• جلوگیری از توقف خطوط تولید ناشی از خوردگی
• کم‌شدن احتمال آسیب‌دیدگی تجهیزات و درنتیجه درز مواد به محیط زیست و آلوده کردن آن
• صرفه‌جویی در هزینه‌های بازرسی و بازسازی و بهینه‌کردن بازرسی‌­های خوردگی
• کم‌شدن تعمیرات پیش‌بینی‌نشده تجهیزات و بهینه کردن تعمیرات و کاهش نشتی­‌ها و خرابی­‌ها در صنایع
• افزایش طول عمر بهره‌بری ادوات و به‌طبع افزایش عایدی مالی
• رسیدن به استاندارد در زمینه‌ی ایمنی در صنایع و پاکی و مصونیت محیط زیست